Zauważyłeś błąd? Zaznacz fragment tekstu i naciśnij Ctrl+Enter.
Do końca 2023 roku powierzono urzędnikom przekazanie kijowskiego kościoła św. Mikołaja wspólnocie katolickiej. Zostało to zgłoszone przez Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy w odpowiedzi na wniosek dziennikarza UNN.
Jak donosi ministerstwo kultury, obecnie trwa opracowywanie umowy o ochronie budynku. Proces ten jest jednak opóźniony, ponieważ istnieje szereg aktów prawnych, które komplikują pracę — w szczególności dekret prezydencki z 1995 r., który nakazuje władzom wykonawczym nie przekazywać mienia przywiązanego do instytucji narodowych Ukrainy, będącego własnością Ukrainy innym organizacjom.
Jak wiadomo, kościół św. Mikołaja jest w bilansie Narodowego Domu Muzyki Organowej i Kameralnej Ukrainy. Zgodnie z ustawą „O kulturze” oraz uchwałą Rady Ministrów „W sprawie warunków przekazywania zabytków architektury organizacjom wyznaniowym” Dom Muzyki Organowej i Kameralnej musi zostać przeniesiony do innego budynku.
W odpowiedzi ministerstwa stwierdza się również, że „stan wojenny jest obiektywną przyczyną utrudniającą szybkie rozwiązanie problemu”. Ministerstwo opracowało odpowiednie zmiany legislacyjne, które pozwolą na rozpoczęcie procedury przekazania kościoła wspólnocie wyznaniowej.
„Procedura przekazania obiektu nieruchomego — budynku kościoła św. Mikołaja organizacji wyznaniowej „Wspólnota Religijna Parafii Św. Mikołaja Diecezji Kijowsko-Żytomierskiej Kościoła Rzymskokatolickiego w Mieście Kijów” zostanie ukończona po odpowiednich zmianach w ustawodawstwie i przeniesieniu Narodowego Domu Muzyki Organowej i Kameralnej Ukrainy w równoważną przestrzeń” — czytamy w odpowiedzi na zapytanie dziennikarza.
W momencie otrzymania wiadomości proboszcz parafii o. Pawło Wyszkowski OMI nic nie wiedział o nowych terminach wyznaczonych przez ministerstwo. W swoim komentarzu dla CREDO powiedział:
„Treść wiadomości potwierdza nasze podejrzenia, że niektórzy urzędnicy ministerstwa kultury nie mają informacji (lub udają, że nie mają) o decyzjach rządu podjętych w zeszłym roku i obietnicach ministra Ołeksandra Tkaczenki. Wydaje się, że nikt w ministerstwie nie widział podpisanego Memorandum, zgodnie z którym władze miały zwrócić świątynię do 1 czerwca br. Organy, wokół których przez te wszystkie lata toczyły się dyskusje, spłonęły podczas próby domu muzyki 3 września 2021 r. – od tego czasu „przedmiot sporu” fizycznie nie istniał. Wydawałoby się, że przedstawiciele władz powinni być zainteresowani jak najszybszym przetworzeniem niezbędnych dokumentów do zwrotu świątyni Kościołowi i zachowania zabytku architektury. Ależ nie. Żadnych prawdziwych kroków w kierunku zdrowego rozsądku. Ile jeszcze znaków potrzebuje rząd od Boga? W zeszłym tygodniu, miesiąc po obiecanej dacie powrotu kościoła, świątynia omal nie spłonęła z powodu awaryjnych przewodów elektrycznych biegnących przez wilgotne ściany. Dopiero dzięki temu, że zaczęliśmy bić na alarm, zagrożenie zostało wyeliminowane.”
Stan instalacji elektrycznych w świątyni
„Od 30 lat władze szukały powodów, a nie możliwości. Wszelkie, nawet bardzo rozsądne wyjaśnienia nie staną na przeszkodzie naturze i nie zatrzymają destrukcyjnych procesów. Wierzymy, że jest tylko jeden problem – brak chęci i patologiczna bezczynność”, – powiedział ksiądz Pawło.
Przypomnimy, że wcześniej ministerstwo obiecało zwrócić świątynię wspólnocie katolickiej 1 czerwca 2022 r., ale na tydzień przed planowanym terminem okazało się, że z powodu biurokratycznych procedur urzędnicy nie zdążyli wydać dokumentów przez określony termin. Podczas uroczystości 1 czerwca, w których uczestniczył minister kultury Ukrainy Ołeksandr Tkaczenko, proboszcz parafii ks. Pawło Wyszkowski OMI przekazał klucz do świątyni bp Krywyckiemu jako gest przyjęcia kościoła we własność prawną zgodnie z wcześniej podpisanym Memorandum pomiędzy rządem a parafią. Jednak po tym na stronie ministerstwa pojawiła się obawa, że przeniesienie nie nastąpi do czasu znalezienia nowej siedziby dla Domu Muzyki Organowej i Kameralnej. Według proboszcza opóźnienie może stać się tragedią, ponieważ kościół dalej się zawala i może nie przetrwać zimy, jeśli prace remontowe nie zostaną podjęte natychmiast — w szczególności budynek pożera grzyb, z którym walczą parafianie samodzielnie, nie czekając na pomoc urzędników.
Dnia 15 czerwca 2022 r. Rada Powiernicza parafii napisała List otwarty do władz i społeczeństwa, w którym wezwała do jak najszybszego przywrócenia kościoła św. Mikołaja do stałego użytkowania parafii. O. Pawło Wyszkowski poinformował także, że napisał list z prośbą o pomoc do papieża Franciszka, który dziś potwierdził swój zamiar odwiedzenia Ukrainy. Poniżej znajduje się pełny tekst tego listu.
Wasza Świętobliwość – Czcigodny Ojcze Święty! W imieniu parafii św. Mikołaja z miasta Kijowa – stolicy cierpiącej Ukrainy, wyczerpanej 130 dniami wojny, o której wspomina Wasza Świątobliwość w prawie każdym wystąpieniu, proszę Ojca Świętego o pomoc w zwrocie parafialnego sanktuarium prawowitym właścicielom – parafii rzymskokatolickiej pw. św. Mikołaja. Nasz kościół został zbudowany przez wyznawców Kościoła rzymskokatolickiego na własny koszt na początku XX wieku i konsekrowany w 1909 roku. Ale w 1938 bolszewicy brutalnie zabili ostatniego księdza, barbarzyńsko splądrowali kościół i represjonowali parafian. Kościół początkowo służył jako magazyn i archiwum, a w latach 80. zamieniono go na salę organową, instalując organy w miejscu ołtarza głównego.
Pod koniec rozpadu związku radzieckiego, kiedy ustały prześladowania Kościoła, parafianie wielokrotnie zwracali się do władz z prośbą o naprawienie błędów komunistycznej przeszłości i zwrot kościoła wspólnocie wyznaniowej. Dopiero w 1992 roku, kiedy Ukraina już była niepodległa, otrzymaliśmy pozwolenie na odprawianie Eucharystii w kościele górnym, ale tylko w każdą niedzielę. Wszyscy prezydenci Ukrainy zobowiązywali się zrekompensować szkody wyrządzone przez zbrodniczy reżim komunistyczny i zwrócić kościół św. Mikołaja wiernym. Jeden z nich, Leonid Kuczma, w 2001 roku wprost złożył taką obietnicę papieżowi Janowi Pawłowi II. Zespół obecnego prezydenta Wołodymyra Zełenskiego obiecał też przywrócić sprawiedliwość dziejową i zwrócić kościół kiedyś zajęty przez bolszewików. Władze zobowiązały się do zwrotu kościoła wspólnocie wyznaniowej nie później niż 1 czerwca 2022 r. Oficjalne oświadczenie o tym zobowiązaniu znalazło się w Memorandum podpisanym w listopadzie 2021 r. Uzgodniono także „mapę drogową” przekazania oraz harmonogram odpowiednich działań władz. Niestety żadne z obowiązków rządowych nie zostało do tej pory spełnione, i to pomimo, że rząd mając większość w parlamencie zobowiązał się do przygotowania wszelkich zmian legislacyjnych w celu rejestracji prawnej przeniesienia kościoła parafialnego do użytku stałego parafii. Oczywiście możliwości władz rządzących w czasie wojny są nieco spowolnione, ale rujnacja kościoła św. Mikołaja niestety nie spowolniła, wręcz przeciwnie, przyspieszyła po pożarze, więc te okoliczności wymagają zdecydowanych działań władz w celu sformalizowania przekazania kościoła. Da to wspólnocie katolickiej możliwość bezpośredniego uczestniczenia w procesie ratowania swojej świątyni, a także zabytków kultury dla całego społeczeństwa. W przeciwnym razie wszyscy stracą.
Jako pasterze zdajemy sobie sprawę, że przede wszystkim musimy dbać o żywą wspólnotę Kościoła, o ludzi, to właśnie robimy w tym trudnym czasie wojny. Nieustannie staramy się być z ludźmi i dla ludzi, bez względu na to, do jakiego wyznania należą i czy w ogóle szanują Boga. Witamy wszystkich ludzi, którzy zwracają się do nas, udzielając pomocy duchowej i materialnej. Zwłaszcza parafia wysłała ponad 300 ton pomocy humanitarnej do najbardziej dotkniętych wojną miast i wsi Ukrainy, a jednocześnie już od trzydziestu lat pukamy do drzwi urzędów, przekonując urzędników do zwrotu kościoła w celu rozpoczęcia renowacji i ratowania spalonej i zniszczonej świątyni z powodu złego zarządzania.
Od trzydziestu lat państwo uniemożliwia wierzącym opiekę nad kościołem św. Mikołaja. Od trzydziestu lat urzędnicy ignorują ustawę o wolności sumienia, opóźniając restytucję mienia kościelnego. Państwo nadal nielegalnie jest właścicielem kościołów, klasztorów i innych budynków, wykorzystując je jako sale koncertowe, planetaria, kina itp. Od trzydziestu lat trwa nihilizm prawny, manipulacje, oszustwa i nadużycia, a pieniądze podatników są wydawane na iluzoryczne utrzymanie kościoła św. Mikołaja, a to coraz bardziej obraca go w ruinę i zgliszcza. Trzydzieści lat koncertów na ołtarzu… Prosimy Ojca Świętego, aby odwiedził nasz kościół, a także wstawiał się za nami przed Prezydentem Ukrainy, od którego zależy ta historyczna i prawna decyzja — zwrot kościoła św. Mikołaja. Wierni z różnych stron świata nie przestają modlić się o powrót kościoła św. Mikołaja oraz za dotrzymanie słowa i przekazanie świątyni wspólnocie wyznaniowej.
O. Pawło Wyszkowski OMI
