Zauważyłeś błąd? Zaznacz fragment tekstu i naciśnij Ctrl+Enter.
W dniu 7 października 2023 roku w Żółkwi koło Lwowa odbyły się końcowe uroczystości z okazji obchodów roku jubileuszowego 400‑lecia konsekracji kościoła pw. NMP Królowej Niebios oraz św. Wawrzyńca Diakona i św. Stanisław Biskupa i męczennika.
Uroczystej Mszy Świętej przewodniczyli abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita Lwowski, w koncelebrze z biskupami eparchii Sokalsko-Żółkiewskiej Ukraińskiej Cerkwi Grecko-Katokickiej, bp. Mychaiłem Kołtunem i biskupem pomocniczym Piotrem Łozą, a także licznym duchowieństwem obu obrządków.
W homilii Metropolita Lwowski przypomniał obecnym, że ta świątynia przeżyła nie tylko czasy swojej świetności, ale także i dramatyczne czasy, przetrwała próby jej zniszczenia, ale przetrwała i pozostaje domem Bożym, miejscem Jego uwielbienia i żywej obecności w Najświętszym Sakramencie:
— Po czterystu latach istnienia i jakże niezwykłej historii tego kościoła, powiedzmy sobie i przyszłym pokoleniom, że na tym miejscu mamy wielbić Boga, bo tu mieszka Pan Jezus ukryty w tabernakulum w Najświętszym Sakramencie, że dzień i noc czeka na nas i na nasze uwielbienie. Dlatego wchodząc do kościoła, nie dostrzegajmy w nim tylko obiektu muzealnego, ale wierząc w żywą obecność Boga przeżegnajmy się wodą święconą, aby sobie przypomnieć, że to dom Boży, a potem uklęknijmy na chwilę i uwielbiajmy Pana słowami: „Niechaj będzie pochwalony Przenajświętszy Sakrament, prawdziwe Ciało i Krew naszego Pana Jezusa Chrystusa”. Uczmy tego dzieci, aby wiedziały, że to dom Boży i że tu trzeba Boga wielbić. Przypominajmy o tym młodzieży i sami nigdy nie zapominajmy o tym, abyśmy przez naszą nierozwagę nie profanowali świętej obecności Boga.
Przychodźmy tutaj, aby złożyć Bogu dziękczynienie za wszystko. Dziękujmy gorąco za ten kościół, za to, że Bóg zamieszkał wśród nas. Za wspaniałych naszych przodków, którzy zaufali Bogu i zawierzyli swoje zamiary i wszystkie prace przy budowie i upiększaniu tego kościoła. Za przykład ich żywej wiary, za współpracę z kapłanem, za ich cierpienia, za to wszystko, co się tu wydarzyło.
Mszę Świętą poprzedziło poświęcenie pomnika św. Jana Pawła II, który został zainstalowany przed murami Kolegiaty św. Wawrzyńca ze środków prywatnych darczyńców z Polski. W tym ważnym dla Żółkwi wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele władz miejskich i wojewódzkich, przedstawiciele Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, a także przedstawiciele Ministerstwa Kultury RP i Instytutu Polonika, którzy wnieśli znaczący wkład w odbudowę świątyni i przywrócenie jej pierwotnego wyglądu.
Świątynia pw. Królowej Niebios oraz Świętych Wawrzyńca Diakona i Męczennika Stanisława Biskupa została zbudowana w Żółkwi w latach 1606-1618. Fundatorem budowy był hetman Stanisław Żółkiewski. Według jego myśli Kolegiata św. Wawrzyńca miała odzwierciedlać całą wielkość rycerskiej chwały epoki Odrodzenia. Za czasów prawnuka hetmana, króla Jana III Sobieskiego, świątynia stała się mauzoleum rodzinnym i miejscem wielu ważnych uroczystości państwowych. Kolegiata Żółkiewska do dziś zachowała liczne zabytki przeszłości rycerskiej i jest swego rodzaju Panteonem Oręża Polskiego. Przed 1939 r. uznawana była za jedną z trzech najważniejszych świątyń Rzeczypospolitej.
W 1946 roku, wraz z wkroczeniem sowietów, świątynię zamieniono na magazyn. Od tego czasu zaczęła doświadczać coraz większych zniszczeń. Zniszczono organy, uległy znacznemu zniszczeniu figury i płaskorzeźby, stłuczono większość tablic pamiątkowych, zrabowano pochówki w krypcie, zniszczono nagrobki. Ikona z XVII wieku „Bogarodzica z Dzieciątkiem” artysty Carla Dolciego została wywieziona do Ermitażu w Leningradzie w 1953 roku.
Świątynię zwrócono wiernym dopiero w 1989 roku. Od 1990 roku polscy specjaliści pracują nad restauracją kolegiaty. Prace realizowane są dzięki funduszom Polskiej Fundacji Ochrony Zabytków. Na dzień dzisiejszy odrestaurowano znaczną część dawnego wystroju świątyni. Niektóre elementy wnętrza, jak np. obrazy przedstawiające sceny batalistyczne, choć udało się uratować, nie wróciły dotychczas do świątyni.
Pierwsze dwa z czterech słynnych płócien batalistycznych zostały zamówione przez samego hetmana Żółkiwskiego – „Bitwa pod Kłuszynem” i „Bitwa pod Chocimiem”, a dwa pozostałe – „Bitwa pod Wiedniem” i „Bitwa pod Parkanami” – zostały zamówione przez króla Jana III Sobieskiego. Dziś płótna te znajdują się w zbiorach Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki. Niestety z powodu wojny pertraktacje w sprawie powrotu obrazów do Kolegiaty zostały zawieszone.
